हायपोग्लायसेमिया अशी अवस्था आहे ज्यामध्ये रक्तातील ग्लुकोजची पातळी असाधारणपणे खालावते, बहुधा 70 mg/dl पेक्षाही कमी. खालील गोष्टींमुळे असे घडू शकते: अतिशय व्यायाम केल्याने पुरेसे न जेवल्याने जेवण करणे टाळल्याने खूप जास्त औषधे घेतल्याने मात्र, आपल्याकरीता रक्तातील ग्लुकोजची पातळी किती असावी आणि आपल्याकरीता कोणती पातळी खुपच कमी असेल याविषयी आपल्या आरोग्यसेवा प्रदात्याशी चर्चा करावी.

आपल्या रक्तातील साखरेची पातळी खालावल्यावर प्रथम, 15 ग्राम त्वरित सक्रिय होणारे कार्बोहायड्रेट खावे किंवा प्यावे, जसे की: तीन ते चार ग्लुकोज टॅब्लेट ग्लुकोज जेलची एक ट्यूब हार्ड कँडीचे चार ते सहा तुकडे (शुगर-फ्री नाही) 1/2 कप फळांचा रस 1 कप स्निग्धांश विरहित दूध 1/2 कप शीत पेय (शुगर-फ्री नाही)

थरथरणे घाम फूटणे भोवळ येणे भूक लागणे हृदयाचे ठोके वाढणे दृष्टी धूसर होणे डोकेदुखी अशक्तपणा किंवा थकवा जर आपल्याला रक्तातील साखर कमी होण्याची समस्या असेल तर आपण लगेच 15 ग्राम त्वरित सक्रिय होणारे साखरेचे पदार्थ खाणे किंवा पिणे आवश्यक आहे, जसे की: अर्धा कॅन सामान्य सोडा (डायट नाही) 1 चमचा (किंवा दोन पाउच साखर) 3 हार्ड कँडी ज्या आपण लगेच खाऊ शकता

आपल्या मधुमेहावर इंसुलिनद्वारे उपचार करणाऱ्या लोकांमध्ये नोक्टुरल हायपोग्लायसेमिया किंवा रात्रीच्या वेळेचा हायपो ही सामान्य बाब आहे. हायपो मधून जागे झाल्यानंतरच बहुधा लक्षणांविषयी जाणीव होते. त्यांच्या स्वरूपामुळे, आपल्याला रात्री हायपो झाला होता हे आपल्याला हायपो मधून जागे झाल्यानंतरच माहित होते. त्यामुळे लोकांना हे माहित सुद्धा नसू शकते की त्यांना रात्रीच्या वेळी हायपो झाला होता, त्यामुळे नोक्टुरल हायपोग्लायसेमिया होत असतांनाच त्याची चिन्हे व लक्षणे ओळखता येणे फायदेशीर आहे. जरी नोक्टुरल हायपोग्लायसेमिया इंसुलिनचा वापर करण्याऱ्यांमध्ये सामान्यपणे आढळत असला तरी सुद्धा मौखिक स्वरूपात मधुमेह-रोधक औषधे घेणाऱ्यांमध्येही तो उद्भवू शकतो.

काहीवेळा आपण नोक्टुरल हायपोग्लायसेमिया दरम्यान सुद्धा जागे होऊ शकता. मात्र, जर आपल्याला जाग आली नाही तर खालीलपैकी एक किंवा जास्त लक्षणांद्वारे आपल्याला झोपेमध्ये हायपोग्लायसेमिया झाला होता हे आपण ओळखू शकता. अस्वस्थ झोप विविध स्वप्न किंवा दु:स्वप्न सकाळी डोक दुखणे रात्री घाम फुटणे मनस्थिती बदलणे थकवा आकडी येणे

विशेषत: मधुमेह असणाऱ्या मुलांच्या पालकांकरीता नोक्टुरल हायपोग्लायसेमिया ही चिंतेची बाब असू शकते. मधुमेही मुलांच्या पालकांना जर वाटले की रात्रीच्या वेळी हायपोग्लायसेमिया उद्भवू शकतो तर त्यांनी मुल झोपलेले असतांना त्याची मान तपासावी.

जेव्हा आपण इंसुलिनला त्वचेखालील जाड भागांमध्ये टोचता तेव्हा ते सर्वोत्तम काम करते. आपण क्लिनिकच्या बाहेर पडण्यापूर्वी आपण खालील गोष्टी कशा करायच्या ते अवश्य जाणून घ्या: इंसुलिन तयार करणे इंसुलिन टोचणे इंजेक्शन घेण्याची जागा बदलणे

आपल्या शरीरामध्ये इंसुलिन टोचण्याकरीता वेगवेगळी उपकरणे उपलब्ध आहेत जसे सिरिंज, इंसुलिन पेन, इंसुलिन पंप आणि आय-पोर्ट हे इंसुलिन टोचण्याकरीता विविध पर्याय आहेत. सिरिंज- इंसुलिनच्या सिरिंज सामान्य सिरिंजपेक्षा वेगळ्या असतात. त्या पातळ असतात, त्यांच्या सुई मुळे फार वेदना होत नाही आणि सुईच्या काढता येणाऱ्या गार्ड सोबत उपलब्ध असतात. सिरिंजच्या बाहेरील भागावर रेषा असतात जेणेकरून आपल्याला योग्य प्रमाणात इंसुलिन घेता येईल. पेन- यामध्ये इंसुलिन कार्टिज (एकत्र असते किंवा वेगळे येते) आणि डोस मोजण्याकरीता एका डायलचा समावेश असतो आणि डोस देण्याकरीता डिस्पोजेबल पेन नीडलद्वारे वापरले जाते. इंसुलिन सिरिंजपेक्षा इंसुलिन पेनचे बरेच महत्वाचे फायदे आहेत: हाताळण्यास सोपे अचूकता

हात गरम आणि फेसाळ पाण्याने धुवावे जर ढगाळ इंसुलिन वापरणार असाल तर बाटली हातामध्ये रोल करावी (हलवू नका). इंसुलिन बाटलीचे रबर स्टॉपर अल्कोहोलने स्वच्छ करावे. आपण इंसुलिनची जेवढी मात्रा घेणार आहोत तेवढ्या युनिटची हवा सिरिंज मध्ये भरावी. सुई बाटलीमध्ये घुसवावी आणि हवा इंसुलिन बाटलीमध्ये ढकलावी. सिरिंज आणि बाटली उलटी करावी आणि आपला इंसुलिनचा डोस काढावा. सुई त्वचेमध्ये घुसवावी. डोस देण्याकरीता सिरिंजच्या शेवटी असलेला प्लंगर दाबावा.

पेनची नवीन सुई स्क्रृ किंवा क्लिक करावी. गरज भासल्यास, सुईमधून हवा काढण्याकरीता पेन प्राइम करावा. आवश्यक असलेल्या युनिटपर्यंत पेनच्या शेवटी असलेला नॉब फिरवा (किंवा "डायल" करा). सुई त्वचेमध्ये घुसवा. डोस देण्याकरीता पेनच्या शेवटी असलेली बटण दाबा. टोचल्या जाणाऱ्या डोसनुसार पाच किंवा दहा पर्यंत मोजा. वापरलेली पेनची सुई फेकण्याकरीता काढून घ्या. इंसुलिन देण्याकरीता सिरिंज किंवा पेनचा वापर करण्याच्या काही टिप्स: लहान सुई म्हणजे इंजेक्शनकरीता होणारी कमी गैरसोय. मात्र, इंसुलिनचा प्रभाव किती लवकर होईल हे इंजेक्शन किती खोलवर दिले आहे याने प्रभावित होते. इंसुलिनचा डोस जुळवण्याकरीता सिरिंजच्या आकारामध्ये (उदा. 1cc, 1/2cc, 3/10cc) समन्वय साधा. सिरिंज/पेनची सुई पुन्हा वापरू नका. इतरांची सिरिंज वापरू नका. वापरलेल्या सिरिंज/पेनच्या सुईची योग्यरित्या विल्हेवाट लावा.

जेव्हा आपण इंसुलिनला त्वचेखालील जाड भागांमध्ये टोचता तेव्हा ते सर्वोत्तम काम करते. इंसुलिन टोचण्याच्या जागा खालीलप्रमाणे आहे वरच्या हाताचा मागचा भाग पोट (नाभीच्या आजूबाजूला) मांडीचा समोरचा आणि बाजूचा भाग कमरेच्या वर पाठीवर मागचा भाग (नितंब) मागच्या काही इंजेक्शनच्या जागांपासून अंतर १ इंच दूर असावे. नाभी किंवा इतर कुठल्याही व्रणापासून २ इंच दूर असावे. ज्या जागी खरचटलेले, हुळहुळलेले, सूज किंवा टणकपणा असेल ती जागा टाळावी. इंजेक्शन देण्याची जागा निवडतांना घ्यावयाची काळजी इंजेक्शनची जागा बदलवल्याने लिपोडायस्ट्रॉफीचा धोका कमी होऊ शकतो, एकाच जागेवर वारंवार इंजेक्शन दिल्याने त्वचेखाली चरबीचे टेंगूळ तयार होते. जागा योग्यप्रकारे बदलण्याचे दोन नियम प्रत्येक दिवशी ठरावीक वेळी सारखीच सामान्य जागा इंजेक्शनच्या प्रत्येक जागांदरम्यान रोटेशन ठेवा इंजेक्शनचा कोण आणि त्वचा दुमडणे बहुतांश लोक त्वचेच्या चिमटित धरून दुमडतात आणि त्वचेच्या घडीमध्ये 90° कोणामध्ये सुई घुसवतात. आपल्या त्वचेला योग्यरितीने चिमटित धरण्याकरीता खालील गोष्टींचे अनुसरण करा: आपल्या अंगठा आणि दोन बोटांमध्ये काही इंच त्वचा ओढून चिमटित पकडा आणि खालील स्नायूंमधील चरबी बाजूला करा. (जर आपण इंजेक्शनकरीता ४ किंवा ५ मिलीमीटर लहान पेनची सुई वापरणार असाल). सुई घुसवा. चिमटित पकडून ठेवा जेणेकरून सुई स्नायू मध्ये घुसणार नाही. इंसुलिन टोचण्याकरीता प्लंजर (किंवा जर आपण पेन वापरत असाल तर बटण) दाबा. त्वचेच्या घडीवरची पकड सैल करा. त्वचेमधून सुई काढा. मॉनिटरींग